فرشگرد | فَرَشگَرد چیست و یعنی چه ؟

فرشگرد | فَرَشگَرد چیست و یعنی چه ؟

کلمه ی فرشگرد یکی از لغات قدیمی و مربوط به زبان پهلوی می باشد.

فَرَشگَرد را در زبان پهلوی میتوان بمعنی رساندن جهان به کمالی که در آغاز آفرینش

و پیش از یورش اهریمن و ورود پلیدی به آن، وجود داشته‌است ، دانست.

این لغت که برای ادیانی نظیر زرتشت و پیروان آن شناخته شده است ، از ارکان اصلیِ مزدیسنا می‌باشد و برابر با معاد در ادیانِ سامی است.

در متون دینی زرتشتی از آن به بازسازی جهان نام برده شده و با ظهور سوشیانت آغاز می‌گیرد.

در این دوره، بر حسب سنتِ زرتشتی و عقاید کهن، اهریمن شکست می‌خورد و دیوان به درون زمین فرومی‌روند

و درپی آن، پلیدی از جهان رخت برمی بندد. در فرشگرد هر ایزدی دیو رقیب خود را از میان برمی‌دارد.

زمان وقوع آن را در نیمروز و در گاه رپیتون دانسته و از این روز ایزد رپیتوین را سرور فرشگرد نامیده‌اند.

معنی فرشگرد چیست ؟

فَرَشگَرد-فَراشگرد(فرشوکَرت) یک واژه مرکّب اَوِستایی است که متشکل از اجرای زیر است :

فَرَش: دوباره،مجدد،از نو،نوسازی،از سَرگیری،بازسازی

گرد: از مصدر گَشتَن

کَرت: وقت،زمان،هنگام،موقع،فرصت-مرحله،دوره،نوبت،دفعه،بار،گزگ،داو!

معنی: دوباره دگرگون کردن،مجدد گردیدن،از نو چرخیدن،تبدیل دوباره-رَستاخیز،موعود،قیامت،عُقبی(عُقبا)،غاشیه-

آخرت،مَحشر،مَعاد،نُشور!

فرشگرد به انگلیسی

فرشگرد به انگلیسی frashokereti یا فرش کرات می باشد.

آیا فرشگرد برای زرتشتیان مشابه معاد برای مسلمانان است ؟

کمال مطلوب در روایت اسلامى، از میان رفتن هرگونه نافرمانى و عصیان گرى در برابر امر الهى است

و در همین چارچوب، در پایان دوران، به اعمال نیک و بد انسان ها رسیدگى شده و به آنان، پاداش و کیفر داده مى شود

در برابر، هدف از فرشگرد، از میان بردن هرگونه آمیختگى با بدى و ریم و پلیدى

و پلشتى ناشى از تازش اهریمن، اعم از مادى و معنوى، براى بازگشت به همان پاکى اولیه و ازلى است.

در نتیجه، معاد، هنگام «داورى» اعمال انسان ها، به معناى خاص کلمه است؛

در حالیکه در فرشگرد، هنگام پالایش همه گیتى، در گستره اى عام است.

این تفاوت برجسته، بازتابى است از کیفیت «سانحه ازلى» زرتشتى و اسلامى که یکى، همچون یک «حماسه کیهانى» مطرح مى شود

و دیگرى، در اندازه یک «گناه ازلى». به همین سبب است که در قرآن، همگام با دادن پاداش به مؤمنان و صالحان

سخن از هدم ساختار کنونى جهان مادى، به عنوان مقدمه اى براى «معاد» در میان است و سپس عذاب جاودانه کافران و ستمگران؛

حال آنکه در آموزه هاى زرتشتى، «فرشگرد» در همه سطوح مادى و معنوى، اصولا سیمایى «التیام بخش» را به نمایش مى گذارد

که در آن، انسان به عنوان «جهان اصغر» و کیهان، به عنوان «جهان اکبر»، هر دو، از هرگونه ریم و پلشتى پاک مى شوند.

تفاوت های فرشگرد با معاد

در ادبیات زرتشتى، همواره انسان به عنوان جهان اصغر و کیهان به عنوان جهان اکبر معرفى شده اند؛

به گونه اى که هر یک از اعضاى کالبد انسان، با یک قسمت مرئى از کیهان، مطابقت دارد:

«در دین گوید که تن مردمان بسان گیتى است… پوست چون آسمان، گوشت چون زمین، استخوان چون کوه، رگان چون رودها

و خون در تن چون آب در رود، شکم چون دریا و موى چون گیاه است. دم برآوردن و فروبردن چون باد است.

جگر چون دریاى فراخکرد، بنکده تابستان، اسپرز چون ناحیت اباختر که جایگاه زمستان است.

دل گرد چون آب اردویسور پاکیزه است…مغز، چون روشنى بیکران و سر، چون گرودمان است.

دو چشم چون ماه و خورشید است. دندان چون ستاره است. دو گوش، چون دو روزن گرودمان است.

دو بینى چون دو دمه گرودمان است. دهان چون آن در به گرودمان است.

کون چون دوزخ در زمین است… روان چون هرمزد است…» (بندهش/ 123- 124)

آخرت یا فرشگرد در دیدگاه زرتشت

لازم به تأکید است که در روایت زرتشتى، رسیدگى به کارهاى نیک و بد انسان ها، همچون روایت اسلامى، موکول به پایان دوران نیست؛

بلکه، امر رسیدگى، بى درنگ، پس از جدا شدن روان از تن انجام مى شود که در نتیجه، روان او روانه بهشت یا دوزخ مى گردد

و سپس، در پایان دوران، همه هستى و از جمله، هم جسم و هم روان آدمیان، به وسیله رودى از فلز گداخته،

مورد «پالایش» قرار مى گیرد تا هر چه بدى و پلیدى است، به تمامى، نابود شود.

بسیارى از منابع، جارى شدن «رود فلز گداخته» در فرشگرد را

با مفهوم «آزمون آهن گداخته» یا «آزمون آتش» در بن باورهاى کهن ایرانى و زرتشتى، یکسان مى شمارند

و از همین رو، حکم به وقوع یک داورى دوم مى کنند. اما، به باور ما

تقلیل محتواى پالایش گرایانه فرشگرد به داورى یا آزمون، آن هم با چنین دلایلى، بسیار مسامحه آمیز است.

چه، در آزمون هاى آتش (مانند آزمونى که سیاوش از سرگذراند)

هیچ گاه، سخن از پاک کردن گناهکار یا پالایش از پلیدى ها در میان نیست.

وانگهى، در فرشگرد، اصولا امر قضاوت یا داورى که هم ابزار و هم موکلان خاص خود را دارد، انجام نمى شود.

نیز، معاد در چشم انداز باورهاى اسلامى امرى است که در لحظه اى که

تنها و تنها «الله» از آن آگاه است، رخ مى دهد. لحظه اى که بنا به بیان قرآن، بسیار نزدیک است.

از این حیث، مى توان گفت که معاد، همچون سانحه ازلى اسلامى، رخدادى نامترقب است

که ناگهان، در چشم انداز آدمى، ظاهر مى شود. بر عکس، فرشگرد، همچون سانحه ازلى زرتشتى، رویدادى مترقب است

که در ذات آفرینش گیتى، سامان داده شده است. در روایات زرتشتی آمده:

«رستاخیز کردن در کنار بنیاد شگفت و بزرگى جهان سامان داده شده است.» (داتستان دینیک/ 51)

شباهت های فرشگرد با معاد

صرف نظر از تفاوت هاى فوق، معاد و فرشگرد، شباهت هایى هم دارند که از جمله مى توان به نقش و وضعیت زمین اشاره کرد:

در هر دو روایت اسلامى و زرتشتى، عرصه نبرد با پیامدهاى شوم «سانحه ازلى»، محدود به جهان مادى

یا به تعبیرى دیگر، محدود به زیر آسمان است.یعنى، به سخن دقیق تر

رخدادهاى پایانى، بر روى زمین به عنوان کانون یا مرکز جهان مادى رقم مى خورند.

در قرآن می فرماید: «و به یقین، ما در آسمان، برج هایى قرار دادیم و آن را براى تماشاگران آراستیم

و آن را از هر شیطان رانده شده اى حفظ کردیم.» (حجر/ 16- 17) «و آسمان را سقفى محفوظ قرار دادیم

ولى آنان از مطالعه در نشانه هاى آن اعراض مى کنند.» (انبیاء/ 32) و در بندهش آمده:

«اهریمن، چون درتاخت… هرمزد، بارویى سخت تر از آسمان، پیرامون آسمان بساخت… اهریمن، بازگشت را گذر نیافت.» (بندهش/ 63)

در نتیجه، با توجه به محوریت انسان در آن نبرد، معاد یا فرشگرد هم گرچه هر یک، بیش و کم، دامنه هایى کیهانى دارند

اما وقایعى هستند که با مرکزیت زمین رخ مى دهند. روایت زرتشتى، درین باره، بسیار گویا است و بى نیاز از تشریح.

معاد در دین اسلام

در مورد روایت اسلامى مى توان یادآورى کرد:

«آیا ندانستى که خداست که هر کس در آسمان ها و هر کس در زمین است و خورشید و ماه و تمام ستارگان

و کوه ها و درختان و جنبندگان و بسیارى از مردم براى او سجده مى کنند.» (حج/ 18)

این آیه، به روشنى نشان مى دهد که تداوم سانحه عصیان، به انسان و در نتیجه جایگاه او (زمین) محدود است.

از این منظر، جالب توجه است که وضعیت ظاهرى زمین در هنگام رستاخیز، در هر دو روایت اسلامى و زرتشتى، مشابه خواهد بود:

«و از تو درباره کوه ها مى پرسند. بگو پروردگارم آنها را در قیامت ریز ریز خواهد ساخت.

پس، آنها را پهن و هموار خواهد کرد. نه در آن کژى مى بینى و نه ناهموارى.» (طه/ 105- 106)

و در بندهش می خوانیم: «این را نیز گوید که این زمین، بى فراز و نشیب،

و هامون بشود و کوه و چگاد و گودى، داراى پستى و بلندى، نباشد.» (بندهش/ 148)

همچنین در دی دی فیلم بخوانید:

استارت آپ | استارتاپ چیست ؟ | استارت آپ یعنی چه

FATF یعنی چه | FATF مخفف چیست | اف ای تی اف چیست

3/5 - (2 امتیاز)